لوله سیاه درزدار چیست و چگونه تولید می‌شود
لوله سیاه درزدار چیست و چگونه تولید می‌شود
لوله سیاه درزدار نوعی لوله فولادی غیر گالوانیزه است. غیرگالوانیزه بودن آن بدان معنا می‌باشد که آبکاری نمی‌شود و در سطح آن از موادی چون روی استفاده نمی‌کنند. به همین دلیل، این لوله‌ها در فرایند تولید، اکسیده می‌شوند و سطح سیاه‌رنگی پیدا می‌کنند. نام آن نیز به دلیل رنگ سیاه اکسیده آن انتخاب‌شده است. کاربرد آن در مواردی می‌باشد که نیازی به آبکاری کردن یا گالوانیزه کردن لوله نیست، مثلاً کاربردهای عمده صنعتی یا انتقال گاز طبیعی به منازل و ساختمان‌های تجاری. همچنین این نوع لوله را به دلیل مقاومت حرارتی بالا، برای سامانه‌های توزیع حرارت به کار می‌برند.
هنگام استفاده از لوله سیاه درزدار در مقایسه با نوع بدون درز آن، باید احتیاط بیشتری به خرج داد. چراکه درزدار بودن آن، کمی ریسک کار را بالا می‌برد.
معرفی لوله سیاه درزدار
لوله سیاه درزدار یکی از انواع لوله‌های فولادی است. این لوله نیز مانند دیگر انواع لوله‌های فولادی برای انتقال سیالات گوناگون به کار می‌رود. تفاوت این لوله با لوله‌های فولادی معمولی آن است که از هیچ نوع پوششی برای گالوانیزه کردن آن استفاده نمی‌شود. به همین دلیل، کاربردهای لوله سیاه درزدار با لوله‌های فولادی گالوانیزه متفاوت خواهد بود. لوله سیاه درزدار معمولا در مواردی به کار می‌رود که از نظر خوردگی یا فرسایش حساسیت چندانی نباشد یا گالوانیزه بودن لوله برای پروژه مشکل‌ساز باشد و به لوله‌های بدون آبکاری و بدون هرگونه پوشش فلزی نیاز باشد.
فرایند تولید لوله سیاه درزدار
روش تولید لوله سیاه درزدار تقریباً مشابه با تولید همه انواع لوله‌های فولادی است. بدین‌صورت که یک ورقه فولادی با اندازه مناسب خم می‌شود و دو لبه آن جوش می‌خورند. البته تفاوت تولید این نوع لوله آن است که در آخر هیچ نوع آبکاری روی آن صورت نمی‌گیرد. به‌طورکلی مراحل تولید آن به شرح زیر است:
- تهیه ورقه فولادی از فولاد خام با حالت موردنظر
- نورد کردن این ورقه و تبدیل آن به لوله
- جوش دادن دو لبه این ورقه برای بستن لوله
- شاخه‌شاخه کردن لوله حاصل در اندازه‌های دلخواه
- انجام بازرسی و نیز کنترل کردن کیفیت لوله نهایی
اگر بخواهیم دقیق‌تر بررسی کنیم، می‌توان گفت که فرایند لوله سیاه درزدار به دو دسته جوش مقاومت الکتریکی (ERW) و جوش قوسی غوطه‌ور (SAW) تقسیم می‌شود.
- در ERW که حالت مرسوم‌تر و قدیمی‌تر تولید این لوله است، یک ورقه فولادی با نورد سرد به شکل استوانه‌ای درمی‌آید. سپس جریان برق بین دو لبه استوانه فولادی موردنظر حرکت می‌کند تا این دو داغ شوند. سپس دو لبه با یکدیگر جوش می‌خورند. در این فرایند تولید، از هیچ ماده کمکی برای جوشکاری استفاده نمی‌شود.
- در فرایند تولید SAW، یک قوس بین یک الکترود سیم لخت و لوله در حال تولید ایجاد می‌گردد. در این فرایند، لوله در محلولی قرار می‌گیرد و گازهای محافظتی جوش و عناصر آلیاژی، با استفاده از جریان مایع به محلول افزوده می‌شوند. قوس موردنظر در طول خط جوشکاری جلو می‌رود و فرایند جوشکاری را تکمیل می‌کند.
کاربرد لوله سیاه درزدار
کاربرد اصلی لوله سیاه درزدار برای خطوط انتقال گاز شهری و صنعتی است. البته از این نوع لوله برای انتقال سیستم‌های آب داغ نیز استفاده می‌کنند، گرچه احتمال زنگ‌زدگی آن در این حالت بالاتر می‌رود. دیگر موارد کاربرد لوله سیاه درزدار عبارتند از: انتقال آب آشامیدنی، انتقال آب زه کشی یا لوله‌های تهویه. به‌طور کلی می‌توان گفت که این لوله در مواردی به کار می‌رود که نیازی به گالوانیزه بودن لوله نباشد. استحکام لوله سیاه درزدار سبب شده است تا آن را برای انتقال گاز به مناطق شهری و روستایی به کار برند. البته از آن برای انتقال هوا و بخار پرفشار نیز استفاده می‌کنند.
گاه این لوله را برای خطوط برق نیز مورداستفاده قرار می‌دهند. ضمناً در صنعت نفت از این نوع لوله برای انتقال حجم‌های بالای نفت به نقاط دوردست استفاده می‌کنند.
تفاوت لوله سیاه درزدار و لوله فولادی گالوانیزه درزدار
لوله سیاه درزدار نوعی لوله فولادی است که برای انتقال آب و گاز مورداستفاده قرار می‌گیرد. این لوله به‌ویژه برای انتقال گاز و آب به منازل مسکونی و شرکت‌ها کاربرد دارد. همچنین به دلیل مقاومت حرارتی بالا برای سیستم‌های توزیع حرارت به کار می‌رود. این لوله دارای هیچ پوششی روی فولاد نیست. اما لوله فولادی گالوانیزه دارای پوششی است که معمولاً از جنس روی می‌باشد. روی می‌تواند طول عمر لوله را بالا ببرد و مقاومت آن را در برابر فرسایش و مواد معدنی مسیر افزایش دهد. لوله فولادی گالوانیزه برای خطوط انتقال آب بسیار سودمند می‌باشد و مدت‌ها است که در این مورد به کار می‌رود. اما لوله گالوانیزه برای خطوط انتقال گاز کارایی ندارد، چراکه روی می‌تواند برفک بزند و مسیر انتقال گاز را ببندد.
قیمت لوله گالوانیزه
قیمت لوله گالوانیزه از لوله سیاه درزدار بیشتر است. زیرا فرایند آبکاری و گالوانیزه کردن به هزینه‌های تولید آن می‌افزاید. هنگام انتخاب هر یک از این انواع لوله باید به الزامات هر پروژه توجه نمود. توصیه می‌گردد که هرگز از ترکیب این دو نوع لوله استفاده نشود. به‌طور خلاصه باید گفت که:
- لوله سیاه درزدار از همان فولادی ساخته می‌شود که لوله فولادی گالوانیزه را از آن می‌سازند. با این تفاوت که لوله گالوانیزه را با لایه‌ای از فلز روی می‌پوشانند تا فرسایش آن کاهش یابد.
- لوله سیاه درزدار برای خطوط انتقال گاز مناسب است. اما برای خطوط آب چندان مناسب نیست، زیرا ممکن است به‌سرعت زنگ بزند.
- لوله‌های گالوانیزه برای خطوط انتقال آب مناسب‌تر می‌باشند، اما برای انتقال گاز چندان کارآمد نیستند.
جمع‌بندی
لوله سیاه درزدار درواقع نوعی لوله فولادی می‌باشد که روی آن هیچ نوع پوششی به کار نرفته است. تفاوت این لوله در مقایسه با لوله‌های فولادی معمولی و گالوانیزه آن می‌باشد که به دلیل عدم نیاز به گالوانیزه کردن، قیمت پایین‌تری دارد. همچنین برخی مشکلات لوله‌های گالوانیزه مانند برفک زدن فلزات پوششی چون روی را ندارد. کاربرد عمده لوله سیاه درزدار برای انتقال گاز شهری و همچنین انتقال هوا و بخار پرفشار است. البته به دلیل مقاومت حرارتی بالا، آن را برای سیستم‌های توزیع حرارت و انتقال آب داغ نیز به کار می‌گیرند.
فرایند تولید لوله سیاه درزدار تقریباً مشابه با همه انواع لوله‌های فولادی است. با این تفاوت که دیگر آبکاری یا گالوانیزه روی لوله انجام نمی‌گیرد. لوله سیاه درزدار به دلیل تولید ساده‌تر، دارای قیمت مناسب‌تری است و می‌تواند برای مصارف گوناگون کاربرد داشته باشد.
